Toplumumuzda doğumsal yani bilimsel adıyla doğumsal olarak olarak alt çene de ikinci küçük azı dişlerinin eksikliği sık görülür. Ortodonti uzmanı olarak Ankara da yıllar içinde onlarca böyle hastalar denk geldi bir çoğunda da buna üst yan kesici diş eksikliği de mevcuttu. Bu dişlerin eksik olduğu genelde çok sonraları fark edilir. Hatta dikkatsizlik sonucu üzerindeki süt dişi çürük ya da başka nedenlerle çekilir yeri de boş kalır.
Yazımızın konusu olan bu dişlerin yerini doldurmak için birçok çözüm vardır ve hangisinin yapılacağı ise birçok faktöre bağlıdır.
Bunlardan ilki, ortodonti uzmanı hastada ark uzunluğu eksikliği olup olmadığına karar vermesidir. Eğer öyleyse ve hasta profili kötü olarak etkilenmeyecek ise, üst küçük azı dişlerinin ve alt çene süt ikinci azı çekimi ile tüm boşluğun kapatılması restorasyon ihtiyacının elimine edilmesi için en iyi alternatif olabilir.
Alternatif olarak eğer ark uzunluğu eksikliği şiddetli değilse veya eğer profili iyiyse, dişlerin çekimi ve boşluğun kapatılması dezavantajlı olabilir. Bu durumlarda, doğumsal olarak eksik küçük azılardan kaynaklanan boşluk korunur ve implant ile restore edilir.
Süt Molarların Yerinde Bırakılması
Doğumsal olarak eksik olan ikinci küçük azılar için implant planlanıyorsa, boşluk ve kemik desteği izlenmeli ve korunmalıdır. Kemik desteğinin korunması için alt çene süt moların mümkün olduğunca konumunda kalmasına izin verilmesi idealdir. Bununla birlikte bu süt molar geniş olabilir . Bu durumda, süt moların genişliğinin azaltılması avantaj olabilir böylece ikinci küçük azıın genişliğine yaklaşır.
Küçültme fissür frez ile etkili olarak yapılabilir. Ortodontist ilk süt moların servikal bölgesindeki genişliğe karar vermesi önemlidir. Bite-wing radyografilerinin değerlendirilmesi ile ortodonti doktoru süt moların genişliğini değerlendirebilir. Sonra fark süt moların oklüzal tablasına aktarılır ve ince fissür frez kullanılarak genişlik azaltılır. Bu tip prosedür tipik olarak 14-15 yaş civarında, süt molarlarının pulpaları belirgin olarak daralan çocuklarda yapıldığından genellikle anesteziye gerek yoktur.
Moların genişliği azaltıldıktan sonra mesial ve distal yüzeylerdeki ekspoze dentinin üzerinin light-cure kompozit ile kapatılması avantajdır Sonra alt çener küçük azıın şekline ve boyutuna benzetmek için kompozit restorasyon düzeltilebilir.bu yolla süt molar braketlenebilir ve implant yerleşiminden önce alveolar kemiğin korunmasını sağlar.
Süt Dişi Çekim Zamanlaması
Eğer birkaç yıldır süt molar konumunda olduğu gibi kalırsa ve hastanın seçici implant yerleştirmekse, süt dişi implant yerleştirilmeden önce çekilmelidir. Çekim soketinde yumuşak doku iyileşmesine izin vermek için süt dişi çekiminden yaklaşık 2 ay sonra implant yerleştirilmelidir.
Ankiloze Süt Molarların Çekimi
Bazen alt çene süt ikinci molar ankiloze olabilir yani çene kemiğine kaynaşabilir. Bu durumlarda, süt moların bırakılması dişsiz kenarda belirgin kemik defektiyle sonuçlanabilir. Eğer implant dişsiz bölgede konumlandırılırsa, vertikal defekt implant yerleşimini zorlaştırabilir.
Ankiloze süt moların çekim kararı hastanın yaşına ve cinsiyetine bağlıdır. Eğer ikinci küçük azı doğumsal olarak eksik ve süt molar ankiloze ve 7 ila 12 yaş arasında erkek yada bayan ise, ankiloze diş çekilmelidir. Bu yaşlarda her iki cinsiyette hastanın kalan fasial büyümesi göz önünde bulundurulur. Alt çene ramusun büyüdüğü gibi, ankiloz bölgesi dışındaki posterior dişler erüpte olurlar. Bu durum er geç vertikal alveolar defekte neden olacaktır.
Bununla birlikte araştırmalar , eğer ankiloze diş çekilirse alveolar kenar komşu dişlerde olduğu gibi oklüzal olarak hareket edeceğini göstermiştir. Kenar üzerinde periosteumun gerilmesi, alveolar kemik büyümesinin devamı için osteoblastik aktiviteyi sağlar.
Eğer hasta erkek, 12 ila 15 yaşında ise erkeklerde geç gençlik(teenage) dönemine kadar belirgin alt çener ramus büyümesi olduğu için ankiloze diş çekilmelidir. Tam aksine, genel olarak dişilerde fasial büyüme erken tamamlanır ve bir ankiloze süt ikinci molar dişilerin 13 yalından sonra submerning olmayabilir, böylece vertikal alveolar defekt yaratmaz. Genellikle ilerdeki implant için alveolar genişliğin korunması amacıyla bu alt çener süt moların korunması için avantajdır fakat mesiodistal yönde daraltılmalıdır. Eğer ikinci süt molar submerging ise çekilmelidir. Dr.Enver Akın Özkan Ankara Ortodontist
Kayanak: Mc Namara