-Klasik metal diş telleri
-Self-Ligating , Kapaklı braket sistemleri (Örnek Damon™ System)
-Kişiye özel üretilen dijital braketler
-Şeffaf Braketler
-Seramik, diş renginde braketler
-Görünmez diş telleri
-Lingual, yani dişlerin arkasına yapıştırılan diş telleri
-Şeffaf plaklar ya da çok bilinen ismiyle invisalign tedavisi
Invisalign® Clear Aligners
ClearCorrect®
Spark™
uSmile™
Online Clear Aligners | Box orthodontics
SmileDirectClub™
Candid™
byte®
Yukarıda aklıma gelen diş teli türlerini ve dünya da yaygın kullanılan büyük şeffaf plak markalarını listeledim ama bunların karşılaştırmasına geçmeden bilmeniz gereken en önemli şey dişleri istediğimiz yere doğru hareket ettirmek için dişler devamlı bir kuvvet uygulamak gereceğidir. İşte tüm bu ortodontik aygıtlar dişlere kuvvet uygular. Dişlere kuvvet uygulayarak dişleri düzelten, çene problemleri ile ilgilenen diş hekimliği branşı ise ortodonti olarak bilinir.
Bunlardan hangisini seçeceğiniz ise bu tedavi için ayırdığınız bütçe, alışkanlıklarınız, sosyal yaşantınız, beklentileriniz, ortodontik probleminizin tipi ve şiddeti gibi birçok faktöre bağlıdır. Seçim için en kolay yol ise muayene sonrası ortodontistinizle beraber karar vermek olacaktır. Aşağıda yazmaya çalıştığım karşılaştırmaları sadece ortalama bir fikir vermek açısından okuyun.
KLASİK METAL DİŞ TELLERİ
Bunlar her ne kadar klasik bildiğimiz diş telleri olsalar da halen en yaygın kullanılan ortodontik aygıtlardır. Her yaşta hasta tercih edebilir, birkaç gün alışma süresinden sonra kullanımı gayet kolaydır, ilave kullanılan cihazlar ve yardımcılarla ( elastikleri, mini vidalar, çenelik ve enselikler gibi) hem diş hem çene problemleri tedavi edilebilir. Dişler üzerinde sabit ortodontistler tarafından yapıştırarak kullanılırlar. Diğer tedavilere göre nispeten daha uygun maliyetlidirler.
Tedavi süresi yine vakaya göre değişmekle birlikte 1,5- 3 yıl ortalama
Ortalama bir fikir vermesi açısından TDB 2023 rehber fiyat tarifesine göre alt üst sabit braketlerle sınıf 2 dediğimiz çene problemlerinin çözümü ( angle sınıf 2 tedavi, 24 braket, 8 molar bant, 8 ark teli, pekiştirme tedavisi ve pekiştirme plakları) 40 Bin Türk Lirası civarı tutar. Tabi bu diş teli vakanızın şiddetine göre artar ya da azalabilir hekime göre de değişiklik gösterebilir. Bu fiyatı aşağıda paylaşacağım diğer braket türleri ile aynı tedaviyi yaptırırsanız ne kadar ödersiniz kıyaslayabilin diye paylaşıyorum.
Avantajları; Etkili, Her yaşta uygulanabilir, Sıklıkla en ekonomik seçenek
Dezavantajları; Fark edilebilirlik düzeyi yüksek, Çıkarılamaz, Bazı yiyeceklere karşı dikkatli olunmalı.
SELF-LIGATING , KAPAKLI BRAKET SİSTEMLERİ (ÖRNEK DAMON™ SYSTEM)
Bunlarda sabit dişler üzerine ortodontist tarafından yapıştırılan braket sistemleridir. Metal ya da seramik, diş renginde olabilirler. İçlerinden bir de metal erk teli geçer klasik braketlerden farkı bu telin braketlere bağlayan herhangi bir ilave lastik, ligatür gibi bir araç gerekmemesidir. Damon™ en çok bilinen , bir self-ligating yani kendinden kapaklı braket markasıdır
Sürtünme kuvvetleri daha az olduğu için , ve özellikle Damon sistemde farklı ark telleri kullanıldığı için tedavi süresi ve kontrol sıklığı klasik braketlerden daha kısadır. 1- 2 sene
Fiyatı da malzeme komplexliğine bağlı olarak 1,5 kat kadar normal braketlere göre daha pahalıdır.
Etrafında lastikler olmadığı için bakımı , kullanımı normal braketlere göre nispeten daha kolaydır.
Avantajları; Bakımı kolay, normal braketlerden daha küçük, renklenmez, tedavi süresi normal braketlere göre nispeten daha kısa
Dezavantajları; Normal braketlerden daha pahalı, tel değiştirirken kapağının bozulma şansı var.
KİŞİYE ÖZEL DİJİTAL BRAKETLER, DİJİTAL ORTODONTİ
Fabrikasyon ve standart olan diğer braketlerin aksine , dişlerin dijital kayıtları üzerinden üretilen kişi özel bu braketler , dişlerin anatomisi ile mükemmelle uyumluluk , indirek bonding yöntemi ile yapıştırıldıkları için tedavinizin tüm gerekliliklerine uygun kişiye özel bir tasarım sunarlar. Bazı sistemlerde braketlere ilaveten ark telleri de akıllı robotik sistemlerle kişiye özel hazırlanır.
Tedavi planı, tedavi sonu büyük doğrulukta simüle edilip braketler, teller , yardımcı araçlar önceden hazırlanır, 3D aktarma araçları ile olayca dişlerinize yapıştırılıp kullanılabilir.
Kişiye özel, custom braketler tam uyumluk sağladıkları için tedavi süresini diğer sabit braketlere göre daha fazla kısaltabilir.
Tabi kişiye özel üretim olduğu için fiyat ta 2-4 kat fazla düşünülmelidir.
Avantajları; Kişiselleştirilmiş tedavi planı, Dişler ile tam uyumluluk, Uygulama kolaylığı, hızlı ve etkili bakım, Nispeten daha kısa tedavi süresi
Dezavantajları; Daha fazla ücret, Üretim için süre gerekli
ŞEFFAF , SERAMİK, DİŞ RENGİNDE ESTETİK BRAKETLER
Ortodontistler tarafından yapıştırmak suretiyle dişler üzerine yerleştirilir, çalışma prensibi olarak klasik metal braketlerle aynıdır. Ancak sürtünme özelliklerinden ötürü diş hareketini biraz geciktirdiğini söyleyen araştırmalar olmakla beraber, klinik olarak çok fark yoktur. Özelliklerini iyileştirmek için sadece telin dokunduğu braketin slot denilen kısımlarının metal kütlesinin seramik , diş renginde olduğu melez braketlerde vardır.
Tedavi süresi klasik metal braketlere benzer 1-3 yıl
Fiyatı klasik metal braketlerden biraz daha paladır.
Avantajları; Metal braketlerden daha estetik ve az gözükür, etkili ve her yaşta hasta tarafından kullanılabilir.
Dezavantajları; Metallere göre biraz daha pahalı, çıkarılamaz sabit, teli brakete sabitlemek için etrafına sarılan şeffaf lastikler kontroller arası renklenebilir.
LINGUAL, DİŞLERİN ARKASINA YAPIŞTIRILAN DİŞ TELLERİ, İÇTEN DİŞ TELLERİ
Lingual braketler aynı normal braketler gibidirler, Tek fark dişlerin dış yani görünen yüzeylerine değil de lingual dediğimiz iç yani dile bakan yüzeylerine yapıştırılmalarıdır. Bunlarında fabrikasyon ya da kişiye özel üretilen custom tipleri vardır. Custom lingual braketler daha konforlu ve dişlerin lingual yüzeylerinin anatomisi çok farklılık gösterdiğinden çok daha uyumludurlar.
Tedavi süresi 1-2 yıldır.
Fiyatları özellikle kişiye özel custom üretilmiş lingual braketler 4-5 kata kadar daha pahaldır metal braketlere kıyasla
Avantajları; Normal braketlere oranla hiç gözükmezler , görünmez braketler tabiri bir çok ürün için kullanılmaya çalışılsa da gerçek manada görünmez braketler lingual braketlerdir. Normal braketlerle çalmada zorluk yaratan bazı müzik aletlerini çalmada tesir etmezler
Dezavantajları; Çok daha pahalıdırlar, genç çocuklar için çok uygun değillerdir, dili çok rahatsız edip hassas kişilerde zorluklara neden olabilirler. Alışmak için daha fazla süreye ihtiyaç duyulur,
ŞEFFAF PLAKLAR YA DA ÇOK BİLİNEN İSMİYLE INVİSALİGN TEDAVİSİ
Günümüzde şeffaf plak tedavisi her yaşta hasta arasında oldukça yaygınlaşmaya başladı. Bu yaygınlıkla beraber sosyal medya da oldukça popüler bir ortodontik tedavi yöntemi haline geldi, çok kısa sürede mükemmel sonuçlar gibi hasta adaylarını cezbetmeye yönelik çok şey vadet etseler de ,ortodontik tedavilerin çok basit olmadığı unutulmamalı.
Şeffaf plak konunda dünya geneline yayılmış, devamlı kendini ve ürününü geliştirme faaliyeti içinde olan firmalar olmakla beraber, daha küçük birçok firmada son zamanlarda bu şeffaf plak işinde pay almaya çalışmaktadır.
Invisalign® Clear Aligners, Invisalign şeffaf plakları
Invisalign plakları firmanın patentli SmartTrack® materyalinden üretilir. Invisaligin saylayıcı bir ortodontiste baş vurduğunuz zaman , doktar ağızının tarayıp dijital ortama aktaracak, yine firmaya ait bulut tabanlı bir yazılım üzerinden ( ClinCheck) tedavi planınızı invisalign teknisyenleri ile birlikte oluşturacaktır.
Tedavi planının tamamlanası sonrası plakların üretilip gelme süreci başlayacaktır. Buda duruma göre 2-4 hafta sürebilmektedir. Üretim, gümrük, kargo gibi işlemlerden ötürü.
Tedavi süresi bazı klasik tellere göre daha kısa sürmektedir. 6 ay-1.5 sene
Fiyatı normal tellere göre ortalama 2 kat daha pahalıdır.
Avantajları; Yemek yerken çıkarılabilir, buda ortodontik tedavi esnasında sabit braketlerin aksine her şeyi yiyip içebileceğiniz anlamına gelir. Estetik bir ortodontik tedavi deneyimi sunar. Oral hijyen konusunda hastaya kolaylık sağlar.
Dezavantajları; Plaklar günde 20-22 saat ve devamlı takılmalıdır, yoksa tedavi başarılı olmayabilir, komplex ortodontik vakalarda tek başına işe yaramayabilir, tellere göre pahalıdır.
Diğer şeffaf plak markaları da ( ClearCorrect® Clear Aligners, Spark™ Clear Aligner System, uSmile™ Clear Aligners, Online Clear Aligners | Box orthodontics, SmileDirectClub™ Clear Aligners, Candid™ Clear Aligners, byte®Clear Aligners ) invisalign şeffaf plaklarına benzer olduklarından burada ayrı ayrı değinmeyeceğim, hepsinin temel mantığı , biomekaniği benzer olmakla birlikte, plak yapıları , ataçman dizayları vb. farklılıklar olmaktadır.
Sadece byte®, SmileDirectClub™ gibi bazı şeffaf plak sistemleri, hekimi aradan kaldırarak gönderdiği kitlerle hastaların ölçülerini kendilerine aldırıp, kendi hekimlerine analiz ettirip plakları hastaya direk göndererek bir ortodontik tedavi yapmayı amaçlamaktadırlar. Benim kanaatimce çene ilişkisinde sorun olmayan basit çapraşıklıklarda işe yarasalarda, vaka biraz zorlaşınca hastanın tek başına bunu yürütmesi biraz problemli olabilir. Bu sistemlerde pekiştirme fazı da ayrı bir sorun olarak karşımıza çıkabilir.