Hastalar için kısaca tanımlamak gerekirse fonksiyonel apareylerden amaç ağızı açıp kapatırken oluşan ya da kasların normal durağan haldeyken mevcut olan kuvvetlerinden faydalanarak çene yüz sistemindeki bir problemi tedavi etmeyi amaçlayan apareyler anlaşılmalıdır. Yani kas kuvvetini kemiğe iletip kemiklerdeki problemi düzeltmeye yarayan aracılardır. Çenelerin belli yönde gelişim göstermesini sağlarlar.
Örneğin alt çenesi geride olan bir hasta düşünün alt çene öne normal konuma alınarak yapılan bir fonksiyonel aparey ile alt çenesini hep önde tutmaya zorlanacağından zamanla alt çenesi bu yeni konuma alışacak ve güzel bir kapanışı olacaktır. Tabi bu apareylerde büyüme gelişim döneminin bitmemesi gerekmektedir.
Kemik, insan vücudundaki en sert dokulardan biri olmanın yanında, çevresel stimulusa en fazla cevap verenlerdendir. Örneğin, Hintli İknalılarda olduğu gibi, infant kafatasının zorlamayla deforme olduğu yüzyıllardır bilinmektedir. Bu membranöz kemiğin bir etkisidir. Kraniofasiyal asimetriler ve kraniel ve mandibuler yapıları da içeren deformiteler patolojik belirtilerle sonuçlanabilir. Doktorlar, patolojik durumlardan, normal durumlarla ilgili birçok şey öğrenebilir.
Hareketli ve sabit tipte fonksiyonel apareyle mevcuttur. En sık kullanılan hareketli fonksiyonel apareyler;
.Bianotör
.Frankel Apareyi
.İkiz Blok
.Manyetik Apareyler
.Stocli-Teuscher Aktivatör-Headgear Kombine Apareyi
Sabit Foksiyonel Apareyler;
.Herbst apareyi
.Jasper Jumper
.Euroka Spring
.Twin Force
.Forsus
Fonksiyonel apareyler klasik sabit ortodontik tedavinin basit ve ucuz alternatifleri değildir. Modern ortodonti ihtiyaç duyulduğu zaman ihtiyaç duyulan apareyi kullanmaktır. Örneğin fonksiyonel aparey ile alt çenesi öne alınan hastanın büyük ihtimalle dişlerdeki çapraşıklıkları düzeltmek için sabit ortodontik tedaviye de ihtiyacı olacaktır.
Çift aşamalı ortodontik tedavilerde fonksiyonel apareyler birinci aşamayı oluşturmaktadır.